Narodziny człowieka są dla niego codziennością. Jest w końcu lekarzem. Natomiast niecodzienne narodziny to już wyłącznie jego domena. Jest bowiem lekarzem rzadkiej specjalności, na dodatek lekarzem światowej sławy.
Prof. dr Milan Stanojević z Zagrzebia, chorwacki neonatolog, po raz pierwszy w Polsce pojawił się kilkadziesiąt lat temu, jako maturzysta, podejmując studia w Akademii Medycznej w Warszawie. Zdobył nie tylko wiedzę ale też serce studentki Barbary, zajmującej się slawistyką. W największym skrócie: ona poświęciła się pracy naukowej (na wydziale filologicznym - slawistyka) zostając profesorem Uniwersytetu w Zagrzebiu, on zyskał międzynarodową sławę jako neonatolog. Polskę odwiedzali, co naturalne, wielokrotnie. Aktualnie prowadzi cykliczne wykłady dla studentek i pielęgniarek na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym.
Mieliśmy okazję przez blisko trzydzieści lat znajomości spotykać się wielokrotnie, a wszystko sprawił przypadek – wyjazd reporterski kilka dni po zakończeniu wojny o Krajnę, która stała się częścią niepodległej Chorwacji, ale to tylko mała dygresja. Po prostu, spotkałem Chorwata, który mówił po polsku, spotkałem lekarza, o którym mówiono św. Milan. A to w kontekście wybitnych umiejętności medycznych w opiece nad dziećmi przedwcześnie urodzonymi. Ilu zawdzięcza mu życie? Od niego nic na ten temat się nie dowiemy. Albo niewiele.
- Świętym może być każdy kto żyje zgodnie z zasadami, postępuje etycznie. Cóż więcej mogę powiedzieć?
Zgodził się natomiast na krótką refleksję o swoim doświadczeniu, jako lekarza, naukowca, uczestnika rozmaitych konferencji międzynarodowych, pedagoga akademickiego.
Granica przeżywalności,
gdzie ona jest, jak ją ustalić? Przyjęło się termin między 22 a 25 tygodniem, inaczej mówiąc dziecko może się urodzić 15 tygodni przedwcześnie. Uważa się wówczas, że urodził się człowiek. Inna rzecz to przeżywalność, ona jest różna w krajach rozwijających się i w krajach rozwiniętych. Na przykład w Szwecji jeżeli rodzi się dziecko mające 22 tygodnie, to ma ono 50 proc. szans na przeżycie, pod warunkiem, że nie będzie żadnych, niekorzystnych następstw. Natomiast w Chorwacji przeżywalność takich ludzi jest od 20 do 30 proc. Z kolei, gdy rodzi się człowiek w Afryce, gdzie trudno o opiekę neonatologiczną i dzieje się to w 28 tygodniu, jest 95 proc. prawdopodobieństwa, że dziecko umrze. Rodzenie przedwczesne jest chorobą.
Rodzi się człowiek
Rodzice żywią nadzieję, że będzie ich wielkim szczęściem, ale od nich nic nie zależy, jest w rękach lekarzy, specjalistów. Natura decyduje, że proces narodzenia człowieka trwa ponad 280 dni, żeby dojrzał do życia na zewnątrz, poza macicą. Tematem wielu konferencji międzynarodowych jest opieka perinatalna. Ważna jest już sama organizacja opieki perinatalnej – ryzyko ciąży i urodzenia przedwczesnego określa się wystarczająco wcześniej, żeby móc ciężarna skierować w takie miejsce gdzie opiekę dostanie. Działania organizacyjne są tak samo ważne jak wiedza medyczna.
Problemy medyczne, etyczne, moralne
Na świecie, a więc i w naszych krajach, w Polsce czy w Chorwacji, najważniejsze są kwestie odnoszące się do konkretnych metod leczenia, to bardzo fachowe zagadnienia. Jednak równorzędnie podnoszone są też kwestie etyczne, wątpliwości, właściwie nie do końca rozwiązane w świecie. W Polsce i Chorwacji problemem jest to, iż etyka w medycynie perinatalnej obarczona poglądami religijno-społecznymi, które nie są związane ściśle z medycyną jako nauką. Nasza etyka musi być sekularna. Musi dać takie informacje, które oparte są na dowodach, które w poszczególnych przypadkach musimy przekazywać rodzicom. Wyboru dokonują rodzice, my im pokazujemy możliwości. Szanujemy ich wybory. Tutaj są największe problemy zrozumienia etyki lekarskiej i tego właśnie powinniśmy uczyć przyszłych lekarzy, pielęgniarki, położne.
Szanować naturę
Z mojego doświadczenia wiem – i to staram się prezentować w wykładach, czy podczas konferencji - że powinniśmy rozumieć procesy naturalne, potrafić je zinterpretować. To znaczy nie zakłócać naturalnego procesu rodzenia, interweniować tylko wtedy gdy to niezbędne. A w kategoriach naukowych dociekać jak by to natura sama zrobiła? To niezwykle ważne: jak najwięcej przestrzegać zasad natury, naturalnego rozwoju dziecka. Nic w naszym rozwoju, w sensie ewolucyjnym, nie było przypadkowe, wszystko ma uzasadnienie. Zrozumienie tego, to najwłaściwsza droga pomocy drugiemu człowiekowi. Temu niewielkiemu, który mieści się w dwóch dłoniach.
Notował i fot.: Bogumił Drogorób
Napisz komentarz
Komentarze